Nếu chương trình cứu độ của Thiên Chúa đối với nhân loại được ví như một bức tranh tuyệt hảo, thì mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn, mỗi biến cố của nhân loại, của Hội thánh và của Hội Dòng MTG Gò Vấp cũng được xem như là bức tranh diệu kỳ do chính Thiên Chúa tác tạo.

Bức tranh Hội Dòng MTG Gò Vấp không chỉ vẽ xuyên suốt từ quá trình hình thành và phát triển của Hội Dòng, nhưng được tô đậm nên qua những hy sinh, đau khổ và niềm tin tín thác vào Thiên Chúa của các chị em Hội Dòng MTG Phát Diệm, để hôm nay làm nổi bật được chân dung tinh thần của Dòng MTG trong Giáo hội và xã hội.

Quả thật, Dòng MTG Phát Diệm từ khi thành lập năm 1902 đến năm 1954 đang trên đà phát triển với 14 Tu Viện, gồm 191 chị khấn, 18 tập sinh và 14 đệ tử.

Thế nhưng, trong cái được luôn tiềm tàng cái mất; và trong cái mất luôn mở ra cơ hội để được. Ngày 20.07.1954 hiệp định Genève chia đôi lãnh thổ Việt Nam đưa tới cuộc di cư vĩ đại của hàng triệu người, dẫn đến những cuộc chia ly đầy nước mắt và đau thương. Dòng MTG Phát Diệm cũng không thoát khỏi tình trạng chung lúc đó, một số chị em được chỉ định chính thức đi cùng với phái đoàn Đức Cha Anselmo Tađêô Lê Hữu Từ và một số các cha, các thầy lên tàu vào Nam tại bến đò Kim Đài – Phát Diệm. Mẹ Bề Trên Têrêsa Phạm Thị Ngọc Nhị đã qua đời trên đường di cư.

Như Abraham khi xưa ra đi mà không biết mình đi đâu, tương lai phía trước hoàn toàn mù mịt. Các chị chỉ biết là mình cần phải đi, đi theo lời chỉ dẫn của Chúa. Không có con đường nào có sẵn phía trước, chỉ có con đường được tạo ra ngay lập tức, khi chuyến tàu quốc tế chở đoàn người di cư cập bến Sài Gòn. Nhà Dòng được chia thành hai nhóm: Nhóm thứ nhất có các chị Giáo và phần lớn các em đệ tử đến tạm trú tại Nhà Dòng MTG Chợ Quán để dạy học và theo học trong trường Thánh Linh của Dòng. Tại đây, chị em được cha Phanxicô Xaviê Trần Thanh Khâm, cha sở nhà thờ Chợ Quán và cũng là cha Bề Trên Nhà Dòng MTG Chợ Quán, cùng với mẹ Bề Trên Têrêsa Vân và các chị em MTG Chợ Quán đón tiếp nồng hậu, cho tá túc suốt thời gian đầu nhiều khó khăn vất vả. Nhóm thứ hai đa số là các chị lớn tuổi đến tạm trú ở Phú Nhuận. Tổng số các chị em định cư tại miền Nam gồm 182 người: 150 khấn sinh với toàn bộ Ban Điều Hành của Nhà Dòng, 18 tập sinh và 14 đệ tử sinh.

Sau một thời gian sống tại hai cơ sở tạm thời là Chợ Quán và Phú Nhuận, được sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của Đức Cha Anselmô Tađêô Lê Hữu Từ và cha quản lý Phanxicô Trần Ngọc Phan, mẹ Bề Trên Anna Trần Thị Bạch Hương đưa chị em về trụ sở mới ở Xóm Mới- Gò Vấp, thiết lập Nhà Mẹ và Tập Viện, chính thức định cư tại Giáo Phận Sài Gòn.

Người ta thường nói: “Vạn sự khởi đầu nan”. Ngày 04.07.1956, Nhà Dòng bắt đầu dựng được mấy căn nhà gỗ, đơn sơ, mộc mạc và được phép đặt Mình Thánh Chúa. Một năm sau khởi công xây nhà nguyện và ngày 21.07.1957, ngôi nhà nguyện được khánh thành, chị em long trọng rước Chúa Giêsu Thánh Thể vào ngự nơi nhà nguyện mới. Trong sáu năm đầu đặt chân lên miền Nam, nhờ sự giúp đỡ của Toà Thánh và các vị ân nhân, Nhà Dòng đã thành lập được 11 Tu Viện.

Thật vậy, Thiên Chúa luôn yêu thương theo cách của Ngài. Các chị em MTG Phát Diệm-Xóm Mới luôn cảm nhận tình thương và ân sủng của Thiên Chúa đổ xuống trên Hội Dòng. Hiện nay, nhân sự của Hội Dòng MTG Gò Vấp đã có khấn trọn 584, khấn tạm 109, tập sinh 31, tiền tập sinh 19, thanh tuyển sinh: 50.

Cơ sở Nhà Mẹ hiện nay tọa lạc: 523A Lê Đức Thọ, phường 16, quận Gò Vấp, Tp.HCM. Hội Dòng có 36 cộng đoàn thuộc sáu Giáo phận tại Việt Nam: Sài Gòn, Xuân Lộc, Bà Rịa, Đà Lạt, Long Xuyên, Phú Cường, và 8 cộng đoàn ở hải ngoại.

Chương trình huấn luyện luôn được Hội Dòng đặt ưu tiên hàng đầu ngay khi định cư tại Miền Nam, vì huấn luyện là một hành trình khởi đầu và liên tục để bước theo Đức Kitô trên đường Thánh Giá. Tuy nhiên, với biến cố 1975, chương trình huấn luyện bị gián đoạn, nhưng khi hoàn cảnh cho phép, Hội Dòng tiếp tục giúp chị em học hỏi, đào sâu tinh thần, sứ mạng của người nữ tu MTG, để tiếp nối cuộc đời lữ thứ hy sinh của Đức Kitô, sống sứ vụ tông đồ thừa sai và góp phần xây dựng Giáo Hội địa phương. Hơn nữa, Hội Dòng cũng quan tâm đến việc thường huấn hằng năm sau dịp tĩnh tâm, để chị em được đào sâu hơn về tín lý, huấn giáo, các huấn thị và kỹ năng sống.

Đặc biệt, trong tâm tình chia sẻ và liên đới, năm 1963 Hội Dòng MTG Phát Diệm-Xóm Mới giúp Hội Dòng MTG Xuân Lộc và Hội Dòng MTG Tân Việt cải tổ để có lời khấn theo Giáo Luật: chung một Bề Trên Cả, một Công Hội, một Hiến Pháp, một tu phục và một Tập Viện, nhưng riêng về nhân sự và tài sản. Ngày 17.02.1976, Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình chấp thuận cho Hội Dòng MTG Xuân Lộc trở thành một Hội Dòng độc lập trực thuộc Giáo Phận Xuân Lộc. Ngày 16.06.1976, Đức Tổng Giám Mục Phaolô đã ký nghị định phê chuẩn Hội Dòng MTG Tân Việt được độc lập, thuộc Tổng Giáo Phận Sài Gòn.

Thời gian trôi qua với các biến đổi thời cuộc, biến cố 1975, lại một nữa 28 chị em thuộc Hội Dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm-Xóm Mới, theo sóng người di tản đến một chân trời mới.

Sau 17 năm hội nhập xã hội Hoa Kỳ, ngày 20.02.1992, Bộ các Dòng Tu gửi văn thư chính thức công nhận Hội Dòng MTG Phát Diệm-Xóm Mới tại Los Angeles, là một Hội Dòng thuộc quyền Giáo Phận, trực thuộc Đấng Bản Quyền Giáo Phận là Đức Hồng Y Roger Mahony, đổi tên là Hội Dòng MTG Los Angeles, sau khi tham khảo ý kiến Đức Tổng Giám Mục Phaolô Nguyễn Văn Bình, Tổng Giáo Phận Sài Gòn, và được sự chấp thuận của chị Anne Nguyễn Thị Thanh, Tổng Phụ Trách Hội Dòng MTG Phát Diệm-Xóm Mới.

Ngày 29.06.1995, Đức Hồng Y Martinez, Tổng Trưởng Bộ Đặc Trách Tu Sĩ ban hành nghị định đổi tên Hội Dòng MTG Phát Diệm-Xóm Mới thành Hội Dòng MTG Gò Vấp.

Trong tình thương và ân sủng của Thiên Chúa, chị em Hội Dòng MTG Gò Vấp hăng say nhiệt tình cộng tác mục vụ tại Giáo Phận và các giáo xứ: Trao Mình Thánh Chúa, phục vụ phòng thánh, dạy giáo lý các cấp. Hướng dẫn giáo lý viên và lớp tìm hiểu ơn gọi. Phụ trách các đoàn thể: Hiền Mẫu, Con Đức Mẹ, Thiếu Nhi Thánh Thể, Giới Trẻ, Ban Lễ Sinh. Thăm viếng và trao Mình Thánh Chúa cho các bệnh nhân tại gia đình. Giáo dục các cháu mầm non, mái ấm, nuôi dạy các trẻ em khuyết tật, mồ côi, chương trình xoá đói giảm nghèo và viện trợ bão lụt… Bên cạnh đó, chị em làm việc tại một số bệnh viện; mở phòng phát thuốc và chích thuốc cho các bệnh nhânnghèo. Thăm viếng những người nghèo khổ, già yếu, neo đơn, bệnhtật, không phân biệt tôn giáo và giúp đỡ bệnh nhân trong giờ sau hết. Đặc biệt, Hội Dòng mở các cộng đoàn truyền giáo tại những vùng sâu vùng xa, hướng về các dân tộc thiểu số tại Ganreo giáo xứ An Hoà, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng và một Nhà Sinh Viên dành cho các thiếu nữ nghèo hiếu học.

Hồng ân nối tiếp hồng ân, vào năm 2002, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II cho phép mở năm toàn xá mừng kỷ niệm Bách Chu Niên Thành lập Hội Dòng (1902-2002). Đây là dịp thuận lợi để chị em nhìn lại cội nguồn của mình, những bước khai phá cũng như những bước đi lên trong hành trình dâng hiến, để mỗi ngày sống trọn vẹn ơn gọi MTG theo Chúa Giêsu-Kitô Chịu-Đóng-Đinh là đối tượng duy nhất của cuộc đời mình.

Chị em MTG Gò Vấp xin tri ân quí Đức Cha, quí Cha, quí vị ân nhân, thân nhân cùng tất cả mọi người đã luôn yêu thương, nâng đỡ và đồng hành với Hội Dòng trong mọi biến cố vui buồn, để từng bước Hội Dòng được lớn lên và phát triển trong ân sủng và tình yêu của Thiên Chúa.

“Hãy cảm tạ Chúa, vì Chúa nhân từ, muôn ngàn đời Chúa vẫn trọn tình thương” (Tv 135). Hội Dòng MTG Gò Vấp đã hiện diện giữa lòng dân tộc trên một thế kỷ: hơn một nửa thế kỷ tại quê mẹ Phát Diệm và phần còn lại nơi miền Nam thân thương. Nhìn lại dòng lịch sử để thêm một lần nữa xác tín và cảm nhận Chúa luôn yêu thương theo cách của Chúa, vì có những điều con người tưởng ‘họa’, nhưng Chúa đã biến thành ‘phúc’, tuôn đổ trên Hội Dòng. Tất cả chị em không ngừng nỗ lực sống ơn gọi MTG từng ngày theo tinh thần Đấng Sáng Lập, để có thể tiếp bước và viết nên những trang sử của người nữ tu MTG Gò Vấp. Thời gian trôi qua với biết bao thăng trầm đổi thay, nhưng tình Chúa vẫn luôn đong đầy trên các nữ tỳ khiêm hạ của Ngài.