Chúng ta thường nghe: ai giữ luật thì luật giữ. Đúng vậy, các điều luật sau đây mà Hiệp Hội Mến Thánh Giá Tại Thế phải giữ là các điều: xây dựng hoà bình, hoà giải và thực thi đức bác ái hoàn hảo đối với kẻ thù. Các điều này phát xuất từ một nền linh đạo duy nhất là Chúa Kitô, khởi đi từ lời của Thánh Phaolô,[2] để thiết lập nên “đời sống hoàn thiện của người kitô hữu”. Những thành viên của Hiệp Hội này với châm ngôn là “yêu mến Thập Giá Chúa Giêsu-Kitô”. Trong các Bút Tích khác đã nói đến “những người yêu mến Thập Giá”, bởi vì vào thời đó, Đức cha Lambert vẫn còn một giấc mơ là có thể sáng lập không chỉ một Dòng cho giới nữ, nhưng mà cho cả nam giới nữa mà chúng ta đã nói ở trên. Vậy, quy luật Mến Thánh Giá có những mục đích chính yếu và có giá trị thường tồn sau đây:
1. Những mục đích chính yếu cần thiết
Đối với mỗi người Kitô hữu, khi làm một công việc bác ái, dù lớn hay nhỏ, đều nhắm đến một đích chính yếu là hướng về Thiên Chúa, với một niềm tin tưởng phó thác hoàn toàn. Đức cha Lambert cũng đã sống trọn vẹn niềm tin yêu phó thác đời sống của mình vào mầu nhiệm Thập Giá. Thật vậy, nơi Thánh Giá Đức Kitô, Đức cha Lambert đã tin, đã sống, đã cảm nhận và lắng nghe với một niềm tin yêu sâu lắng, một niềm tin được hoạt động nhờ đức ái, và tự minh chứng bằng những việc làm thiết thực, mà việc làm thiết thực nhất mà Đức Kitô đòi hỏi là từ bỏ mình, vác Thập Giá của mình mỗi ngày mà theo Người.
Sống mầu nhiệm Thập Giá, Đức cha Lambert đã sống trong từng giây, từng phút là tình yêu với Chúa Kitô Chịu-Đóng-Đinh, bởi vì ngài đã tự nguyện chọn và đi vào Đường Thập Giá, thì ngài cũng có ý thức và xác tín về giá trị của con đường thiêng liêng ấy. Đồng thời, tìm cách thể hiện nhận thức và xác tín của mình bằng những thái độ sống và hành động cụ thể, để thông dự vào con đường Thánh Giá của Đức Kitô, Đấng mà ngài hằng yêu mến. Vì thế, ngài xác quyết rằng: “Mọi ân sủng và thánh đức nơi hết thảy mọi người đã qua đời trong các thế kỷ trước đây, hoặc đang sống trong hiện tại, hoặc sẽ sinh ra cho đến tận thế, là hoa quả của Thánh Giá Đức Giêsu Kitô mà thôi. Thế nên, thật đáng kinh ngạc, vì nhiều người đi tìm ở đâu đâu những phương thế dẫn tới sự công chính, chứ không tìm nơi Thánh Giá. Các thừa sai Pháp đã ý thức được chân lý ấy và xác tín rằng lòng đạo đức chân thật và vững chắc dựa trên Thánh Giá Chúa Cứu Thế, mà mỗi người phải vác cả trong tâm hồn lẫn ngoài thể xác. Các vị ấy đã khuyến khích dân Kitô giáo đi theo con đường cứu độ diễm phúc và chắc chắn đó. Một ít người được tình yêu Chúa Cứu Thế nung nấu, đã tha thiết yêu cầu thành lập một hiệp hội gồm những người suốt đời theo đuổi lối sống ấy. Chính họ được ơn thôi thúc tại Juthia, đã đặt nền tảng đầu tiên cho Hiệp Hội ấy để phổ biến khắp mọi nơi trong các miền truyền giáo, (bằng cách tuyên xưng những lời khấn mà đặc điểm là khả năng sản sinh ân sủng hữu hiệu và phong phú)”.[3]
Thật vậy, khi viết bản quy luật cho HHMTGTT, Đức cha Lambert đã thao thức, khắc khoải là làm sao cho có thật nhiều người say yêu Thập Giá Chúa Giêsu-Kitô, vì thế, mục đích chính yếu được đề ra khi thành lập Hiệp Hội này là:
- Để thôi thúc các tín hữu khắp nơi hướng tới tình yêu thực tiễn đối với Thánh Giá Con Thiên Chúa.
- Làm cho các thành phố cũng như xóm làng đều có một số tín hữu hằng ngày suy gẫm sự thương khó Đức Giêsu Kitô.
- Thể hiện sự suy gẫm ra bên ngoài bằng một hành động hãm mình phạt xác.
- Chính nhờ thực hành việc đạo đức đã mang lại những hoa trái phong phú trong các địa phương ở nơi đó, đến nỗi những ai đáng được hưởng thành quả ấy đều chỉ tiếc rằng đã bắt đầu thực hành quá muộn, hay nói đúng hơn, đã không biết điều đó sớm hơn nữa.
Quả thật, đây chính là việc làm thờ phượng mà Thiên Chúa ưa thích nhất vì “Chúa Cha chỉ muốn gặp thấy những kẻ thờ phượng Người như thế” (x. Ga 4,23). Và, Đức cha Lambert quả quyết thêm rằng: “Ngay sau khi Thánh Giá Đức Giêsu Kitô được đề nghị cho các tín hữu tại các địa phương ở đây hằng ngày tưởng nhớ, suy niệm và noi theo, thì nhiều người đã ôm ấp Thánh Giá với tâm hồn nhiệt thành không thể ngờ được, và như vậy họ đã thờ phượng Thiên Chúa trong Thần Khí và Chân Lý theo đúng cách thờ phượng Người muốn”.[4]
Bên cạnh những mục đích chính yếu cần thiết và thực tế như thế, Đức cha Lambert cũng mong muốn cho những ai gia nhập Hiệp Hội này, không phân biệt giàu-nghèo, nam-nữ, địa vị cao sang-thấp hèn, đều có nhiệm vụ tối cần là phải có tấm lòng khao khát uống chén đắng, yêu mến, tin tưởng và đồng hóa mình với Chúa Kitô Chịu-Đóng-Đinh trong cuộc sống hằng ngày. Vì thế, điều cần thiết là “phải đền đáp ân phúc nhận được từ cuộc Thương Khó của Đức Kitô. Do đó, không một ai phải bị loại trừ, bất luận thuộc phái tính hay địa vị nào, miễn là họ nhiệt tình khao khát uống chén đắng của Chúa Cứu Thế, Đấng kêu gọi và làm no thỏa tất cả những ai có tâm tình và ý hướng đó, như Người đã phán trong Phúc Âm theo Thánh Gioan: ‘Ai khát, hãy đến với Tôi mà uống’ (Ga 7,37)”.[5]
2. Những nhiệm vụ quan trọng phải thi hành
Giống như Hội Tông đồ và Dòng nữ Mến Thánh Giá, những người gia nhập HHMTGTT cũng phải tuân giữ sáu nhiệm vụ sau đây:[6]
- Phải theo nếp sống nhiệm nhặt và con đường hẹp của Phúc Âm và đề nghị với kẻ khác cũng làm như vậy. Hãy sợ nếp sống phóng túng và con đường thênh thang, như Thánh Gioan Thánh Giá đã dạy trong danh ngôn số bảy mươi hai rằng: “Nếu có ai tìm cách thuyết phục bạn sống theo chủ nghĩa phóng túng, dầu người đó làm được phép lạ để củng cố cho học thuyết của mình, thì bạn cũng đừng tin”.
- Năng đến với các bí tích của Giáo Hội trong mức độ có thể, tuy nhiên phải làm theo làm theo lời khuyên của vị linh hướng.
- Mỗi ngày suy niệm nửa giờ về sự Thương Khó và Cái Chết của Đức Giêsu-Kitô trong tâm tình cầu nguyện.
- Mỗi ngày vào buổi chiều hay ban đêm, làm việc đánh tội trong khi đọc Thánh Vịnh Sám Hối (Tv 50), để tưởng nhớ những cực hình đau đớn Con Thiên Chúa đã chịu, và dâng sự hy sinh ấy kết hợp với ý hướng của Chúa chúng ta khi Người chịu hình hành. Nếu việc đền tội này thực hiện chung, như ở Rôma hay các nơi khác quen làm, thì trước khi tiến hành việc đền tội, phải đọc kinh Cầu Các Thánh kèm theo các lời nguyện; tiếp đến đọc kinh Cáo Mình, kinh Xin Chúa Thương Xót và kinh Xin Chúa Tha Tội. Rồi tiến dâng sự hy sinh đau đớn ấy cho Chúa như của lễ thơm tho ngào ngạt, trong lúc đọc tiền xướng “Chúa Kitô đã vâng lời cho đến chết và chết trên cây thập tự”, và Thánh Vịnh Sám Hối: đọc thong thả chăm chú, với cảm thức thật sự đau thương, hiến dâng lên cho Thiên Chúa, để đền những tội đích danh của chính mình, để cầu xin cho người ngoại giáo được ơn trở lại đón nhận đức tin, cho kẻ có tội được ơn chừa cải, và cho Giáo Hội được thăng tiến, hầu làm sáng danh Thiên Chúa. Sau khi lập lại tiền xướng “Chúa Kitô đã vâng lời…”, và đọc lời nguyện “Xin Chúa đoái xem…”, thì mọi sự hoàn tất. Vào Chúa Nhật Lễ Lá và bốn ngày tiếp theo, việc đền tội như trên phải làm gấp đôi, vào ngày Thứ Sáu Tuầu Thánh, phải làm gấp ba, để kính trọng thể thời gian cực thánh và ngày con Thiên Chúa chịu Thương Khó và chịu Chết. Nếu có ai, vì lý do quan trọng, không thể làm việc đền tội này chung hoặc riêng, sẽ chu toàn nhiệmvụ bằng cách mang vào mình một dây xích sắt có gắn những đinh nhọn, hoặc thực hành những việc hãm mình tương đương với việc đánh tội.
- Mọi người phải giữ chay trong ngày thứ sáu để tưởng niệm cuộc Thương Khó và Cái Chết của Đức Kitô, tham dự thánh lễ và rước Mình Thánh Chúa hoặc chịu lễ thiêng liêng theo cùng một ý hướng vừa nêu, và cử hành các lễ Cắt Bì, Tìm Thấy Thánh Giá và Suy Tôn Thánh Giá Chúa một cách hết sức thánh thiện, long trọng và đầy tâm tình sốt mến.
- Mọi người phải đặc biệt chuyên chú yêu thương những kẻ thù nghịch mình (x. Lc 6, 27-35), quan tâm chăm lo cho họ bằng cách làm trung gian, giúp đỡ và phục vụ kín đáo hoặc công khai, thường xuyên giãi bày trước mặt Thiên Chúa những lời kinh nguyện thiết tha chuyển cầu cho họ. Sau nữa, các thành viên của Hiệp Hội thánh thiện này sẽ không thể thực hiện một điều gì cao quý và xứng đáng với tâm hồn quảng đại của mình, hơn là bày tỏ những dấu chứng ấy của lòng hảo tâm Kitô giáo ngay trong chúc thư, bằng một khoản di tặng cho những kẻ thù nghịch, ít nữa cũng tương đương với phần dành cho từng người bạn hữu thân thiết nhất của mình.
Trên đây là các nhiệm vụ của Hiệp Hội tu trì này, tóm tắt ngắn gọn, nhưng chứa đựng mọi sự thiện hảo tuyệt vời có thể thực hành trên đời, nghĩa là: bố thí thiêng liêng, nguyện ngắm, ăn chay, sám hối đền tội, yêu mến kẻ thù cách trọn hảo và noi theo cuộc Thương Khó của Chúa bằng những hành vi thiết thực.
Quả thật, đó là sáu nhiệm vụ cho những ai gia nhập HHMTGTT, để tập sống tinh thần yêu mến và hy sinh theo gương Đức Kitô Chịu-Đóng-Đinh và sống linh đạo Mến Thánh Giá một cách rõ nét, là trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô trong mầu nhiệm Tự Hủy. Tất cả đều có một ý nghĩa sâu xa rằng “nhập thể và nhập thế với Chúa Kitô Chịu Thương Khó” ngay trong đời thường là một việc làm cần thiết trong thời buổi hôm nay, để diễn tả một tình yêu phi thường mà Thiên Chúa muốn dành cho mọi người Kitô hữu ngay trong chính đời thường của mình.
Khi so sánh Luật Tiên Khởi và bản luật của HHMTGTT, chúng ta sẽ thấy cách thực hành hoàn toàn giống nhau, chỉ khác ở mức độ; chẳng hạn: Dòng nữ Mến Thánh Giá nguyện ngắm một giờ, còn HHMTGTT thực hiện 30 phút. Dòng nữ Mến Thánh Giá đánh tội buổi sáng, HHMTGTT làm vào buổi chiều hoặc ban đêm.
3. Giá trị vượt thời gian
Tình yêu mà Chúa Kitô tự hiến cho Thiên Chúa Cha và nhân loại là một tình yêu vượt thời gian, và tình yêu mà Đức cha Lambert tự hiến cho Chúa Kitô Chịu-Đóng-Đinh cũng vượt thời gian. Bởi vì, cho đến hôm nay, sau hơn 300 năm tình yêu này vẫn đang còn tồn tại và phát triển một cách mạnh mẽ trong lòng Giáo hội Việt Nam.
Vâng, Đức cha Lambert luôn xác tín rằng chính Thiên Chúa muốn ngài hằng ngày làm việc hy sinh tự nguyện, đánh tội trong khoảng thời gian đọc Thánh vịnh sám hối (Tv 50), hoặc làm một việc hãm mình khác tương đương, như chúng ta đã nói ở trên là nhằm hai mục đích: long trọng suy tôn hy lễ Thánh Giá cao cả của Chúa và hoàn tất điều duy nhất còn thiếu nơi hy tế bàn thờ là phải có sự đau khổ.[7] Đây là điều mang một ý nghĩa thâm sâu và có giá trị thẩm thấu cho mỗi người say yêu Thập Giá Chúa Giêsu. Tình yêu này có giá trị vượt thời gian, bởi vì đã thích nghi, thích ứng được với con người và thời đại hôm nay. Hơn nữa, đây còn là một ơn đặc biệt mà Đức cha Lambert đã được lãnh nhận từ Thiên Chúa.
Cũng vậy, tất cả những quy luật của HHMTGTT tưởng chừng đã đi vào quên lãng, không còn có giá trị gì cho con người thời đại hôm nay nữa, thế nhưng, tình yêu với Chúa Kitô Chịu-Đóng-Đinh đã có giá trị vượt thời gian đối với những ai có lòng yêu mến, khao khát và muốn đồng hóa mình với Chúa Kitô Chịu-Đóng-Đinh trong cuộc đời, vì thế, mặc dù HHMTGTT đã bị mai một trong thời gian dài bởi thời thế thay đổi, nhưng niềm say yêu Thập Giá Chúa Kitô trong lòng người kitô hữu vẫn không thay đổi, để cho đến hôm nay lại bắt đầu đâm chồi nảy lộc trong lòng Giáo Hội Việt Nam thân yêu. Chúng ta sẽ thấy được sự phát triển của HHMTGTT hôm nay trong phần kế tiếp.
[1] Được lưu giữ trong Thánh Bộ Truyền Giáo, Archivio Storico, S.O.C.P., Indie Orientali, vol. 3, tr 154-155.
[2] 2Cr 5,15: “Người đã chết thay cho mọi người, để những ai đang sống thì không còn sống cho chính mình nữa mà sống cho Đấng đã chết và sống lại vì họ”.
[3] Ltt I, 1-6.
[4] Ltt II, 1-6.
[5] Ltt III, 1-3.
[6] Ltt IV, 1-6.
[7] Bts I,7; AMEP., vol. 121, tr. 756.
