Kỹ Năng Sống, Một Nhu Cầu Mới, Hay …?
Kỹ năng sống ? Mấy từ nghe rất thời thượng với một số cư dân thành Phố HCM, nhưng dường như khá xa lạ với giới bình dân. Phải, có thể ví “kỹ năng sống “như một loại “hàng hiệu”. Có thứ hàng hiệu thứ thiệt, nhưng cũng có thứ hàng “nhái”vẫn có hiệu.
Thật ra, “kỹ năng sống” là một nhu cầu rất thiết thực cho cuộc sống của chúng ta. Sống có kỹ năng vẫn luôn hiệu quả hơn chứ ? ví như nhà bạn được một anh chuyên viên nắm rõ mọi kỹ thuật giúp thiết kế thì chắc chắn sẽ đẹp hơn, đủ chức năng, và tiện ích hơn nhiều so với những nhà được làm cho có chỗ ở. Sống một cuộc đời thành tựu và có giá trị thật cũng không phải dễ, vì thế nhu cầu học hỏi để thăng tiến phẩm chất đời mình là điều chính đáng. Những tổ chức cũng như những người theo học, hai bên đều có nhu cầu thật, có cầu mới có cung, nhưng đôi lúc cung đã tạo nên cầu như biết bao thứ hàng hóa xa xỉ mà khoa học kỹ thuật đã sản xuất và đang quảng cáo…Có lẽ vì thế đã “nở rộ” các lớp dạy “kỹ năng sống” chăng ? Phải nói rằng, nhu cầu học luôn là điều tốt, nhất là người Việt nam chúng ta vốn có tính hiếu học. Tuy nhiên, với sự nở rộ này cũng là một dấu chỉ thời điểm cho chúng ta thấy dân chúng bây giờ chú ý đến phẩm chất, và giá trị tinh thần, có nghĩa là mức sống dân mình đang khá lên. Khoảng vài chục năm trước, dân chỉ mong “ăn no mặc ấm”, nhưng sau đó thì lại mong “ăn ngon, mặc đẹp” bây giờ lại tìm cách tăng phẩm chất hơn nữa. Chỉ tiếc rằng để có giờ và có tiền đi học thì chỉ một số ít người có khả năng này thôi, và bên cạnh nhu cầu thật cũng có một số ít người mới khá lên, muốn chứng tỏ và khẳng định giá trị mình nên tìm theo học, hơn nữa, với sự nhạy bén của thời “kinh tế thị trường”, có người đã nắm bắt và khai thác nhu cầu này.
Thực tế trên lại gợi lên những thắc mắt rằng thời trước đây nhiều người có học gì đâu, thế mà vẫn sống tốt, nên người và có ích cho xã hội nữa. Tại sao bây giờ học nhiều biết nhiều mà có nhiều thứ “loạn, hư…” hơn trước. Thật ra bên cạnh sự phát triển và giàu có luôn kèm theo những hệ quả tiêu cực của nó. Dường như con người xa nhau hơn, bon chen hơn, căng thẳng hơn và ích kỷ hơn, theo chủ nghĩa lợi nhuận và mất bớt tính người cũng như tình người. Người ta dễ nỗi nóng, dễ tự ái, và cũng dễ mất tự chủ hơn. Vì thế học kỷ năng sống là để giúp làm chủ bản thân hơn chăng ? Thật ra, một xã hội lành mạnh, giản đơn thì tính thiện trong con người dễ phát triển, và trái lại.
Để bổ sung cho chiều hướng kinh tế đang lên và đạo đức đang xuống như nhiều người đã nhận định, có lẽ nhà trường và các đoàn thể cần chú ý giúp trẻ “thành nhân” trước khi “thành công”, nhưng các phong trào và ngành giáo dục dường như chú ý quá nhiều đến lượng kiến thức, đến đạt kế hoạch mà xem nhẹ phẩm chất làm người. Cũng có những lớp dạy kỹ năng sống nhưng nội dung đặt nặng sự thành đạt hơn là thành nhân. Theo thiển ý, một người thành nhân, sự thành đạt sẽ không xa, nhưng một người thành đạt chưa chắc đã thành nhân. Trong gần 40 năm làm nhà giáo, nhìn biết bao thế hệ qua tay mình, tôi vẫn luôn xác tín điều trên. Thật tiếc là sách dạy con làm giàu rất bắt mắt và nhan nhản trên kệ các nhà sách lớn nhỏ. Bên cạnh đó, khát mong sự THIỆN và cái MỸ vẫn còn là nỗi thao thức đau đáu trong lòng người, khi ẩn khi hiện. Nếu gia đình và ngành giáo dục chăm lo đúng mức đến lãnh vực này thì con em hay người lớn chẳng cần mất thêm tiền và thêm giờ để đi học thêm kỹ năng sống làm gì ? như thế sẽ không có chuyện giai cấp trong học hành, và cũng không có dịp cho một số người có tính thương mại đi vào lãnh vực này.
Để hình thành một người sống có phẩm chất, là một tiến trình dài và dày công tập luyện, cùng như làm chủ bản thân. Vì thế những khóa ngắn hạn sẽ có hiệu quả rất ít, chắc chắn cha mẹ và thầy cô, những tác nhân của đời sống con em mình mới là những yếu tố chính. “Thói quen tạo nên tính cách”, đó là nhận định khá chính xác. Nhưng để tạo nên thói quen, không chỉ một vài ngày, vài tuần hay vài khóa, mà kỹ năng sống có hiệu quả là một quá trình đào luyện và cần ý chí, nỗ lực và kiên trì nữa. Chúng ta không thể phủ nhận sự hiểu biết sẽ là tiền đề cho hành động, Vì thế, những khóa học về kỹ năng sống là phương tiện rất tốt giúp cải thiện cuộc sống, nhưng BIẾT không đương nhiên là CÓ, và có không đương nhiên LÀ. Một người BIẾT nhiều chưa phải LÀ người sống có phẩm chất thật. Vì thế, mong những ai muốn có kỹ năng sống thật phải bắt đầu tập luyện rất sớm, nếu không, các kỹ năng chỉ là những chiếc áo khoác. Nó là vật ngoại thân chứ không phải là bản chất thật của mình. Và những lớp học về kỹ năng sống chỉ để an tâm về mình thôi. Hay đôi lúc tạo cho mình cái ảo tưởng mình là thế, nhưng thật sự không phải thế.
Tóm lai, lớp học hay người học “kỹ năng sống” đều tốt, nếu như lớp có chất lượng, người học có thực lực, chứ không phải là một món thời thượng để khoe khoang hay để kinh tài. Những lớp học đắt tiền, không đương nhiên làm cho mình thành người biết SỐNG, vì “chiếc áo không làm nên thầy tu”, mà là do nơi bản thân tự đào luyện, điều này cần thời gian, cần nghị lực, và chắc chắn kiến thức cũng là một yếu tố có lợi, nhưng kiến thức không chỉ qua trường lớp, mà còn qua sự nghe, nhìn, quan sát, suy ngẫm … và điều này ai cũng có thể làm được, không phân biệt tuổi tác hay giàu nghèo. May thay !!!
Trần Thị Giồng – Tiến sĩ Tư vấn tâm lý
Trích nguồn: https://dongducba.net
