Lời Chúa: Mt 5, 38-42
“Anh em đã nghe Luật dạy rằng: Mắt đền mắt, răng đền răng. Còn Thầy, Thầy bảo anh em: đừng chống cự người ác, trái lại, nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra nữa. Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài. Nếu có người bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với người ấy hai dặm. Ai xin, thì hãy cho; ai muốn vay mượn, thì đừng ngoảnh mặt đi.
Suy niệm
Bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giê-su đưa ra một sự so sánh song đối giữa luật Cựu Ước và luật Tân Ước, luật bó buộc và luật Tin Mừng, luật nguyên nghĩa và luật kiện toàn, luật Do-thái giáo và luật Ki-tô giáo, luật công bằng giao hoán và luật tha thứ, luật đền ơn trả oán và luật yêu thương…
Và Chúa Giê-su muốn xác định rõ ràng, chọn công chính theo luật hay chọn hoàn thiện theo Tin Mừng? Chọn theo luật dạy hay chọn theo Thầy dạy?
- Luật dạy: Mắt đền mắt, răng đền răng.
Sách Đệ Nhị Luật dạy rằng: “Mạng đền mạng, mắt đền mắt, răng đền răng, tay đền tay, chân đền chân” (Đnl 19,21 // Ds 35,9).
Có thể nói, luật này trong Cựu Ước hợp với bối cảnh mà người Do-thái phải đoàn kết bảo vệ dân tộc mình. Nó giữ cho việc trả thù vừa mức “đong đấu nào thì phải được đong lại bằng đấu ấy”, nhắc nhở cho các thẩm phán, và ngay cả cộng đồng xã hội thời bấy giờ bổn phận phải bảo vệ các thành viên khỏi tay những kẻ mạnh hay uy hiếp người yếu thế.
Khoản luật “mắt đền mắt, răng đền răng” là điều luật hình sự về sự công bằng không chỉ riêng người Do-thái mà còn cả trong thế giới người xưa. Luật báo thù dự kiến kẻ gây hấn sẽ bị đối xử tương xứng với điều thiệt hại đã gây ra cho nạn nhân, giúp trấn áp tội phạm, buộc con người vào trong một trách nhiệm và sợ hãi trước sự nghiêm minh của việc mạng thế mạng, nhằm hạn chế việc đổ máu do không kiềm chế nổi sự hận thù và giữ sự quân bình giữa tội ác và hình phạt để giảm bớt sự giết hại đồng loại. Tiến triển theo thời gian, người ta có thể thay thế việc đền mạng bằng tiền của vật chất… và trong Do-thái Giáo cũng đã có những lời khuyên là không cần phải báo thù mà hãy dành sự báo thù cho Đức Chúa (x. Cn 20,22).
- Thầy dạy:Ai vả má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra cho họ vả luôn…
Chúa Giê-su còn đi xa hơn các bậc hiền nhân Cựu Ước khi đòi hỏi rằng phải lấy yêu thương đáp lại hận thù, có như thế mới diệt được tận căn cái ác ở trong lòng con người. Người chủ trương một thái độ rất cá biệt, tương phản hoàn toàn với thái độ bình thường: “Đừng chống cự với người ác”. Người đòi hỏi các môn đệ phải bẻ gãy vòng xích bạo lực, dù hợp pháp và được báo thù.
Nghĩa là, từ trả thù Chúa mời gọi tha thứ, từ cái lý Chúa muốn có cái tình, từ việc xin Thiên Chúa trả thù, thì Chúa Giê-su cầu nguyện cho kẻ thù: “Lạy Cha, xin tha cho chúng”…
“Dung mạo Thiên Chúa giàu lòng Thương Xót” là mọi người như con một cha, khi đứa em đến tố với cha mình và xin cha đánh thằng anh vì nó đã đánh em, người cha không đánh đứa anh mà trái lại chỉ làm cho hai đứa làm hòa và yêu thương nhau.
Nguyên tắc yêu thương của Chúa Giê-su làm đảo lộn các cách xử sự theo quy ước của loài người. Sứ điệp Tin Mừng vượt quá các giới hạn công bằng giao hoán kiểu xử sự dân ngoại. Đức ái Ki-tô giáo chấp nhận cả các giới hạn và khiếm khuyết của con người và lòng nhân ái của Ki-tô hữu là thông dự vào tình yêu của chính Thiên Chúa.
Tóm lại, mọi người sẽ nhận ra chúng ta là môn đồ Chúa khi ta yêu thương nhau, nghĩa là “đồng phục” của chúng ta chính là yêu thương và tha thứ. Nếu chúng ta không biết yêu thương tha thứ, thì chúng ta phản chứng, chúng ta đang xé nát cái áo Ki-tô, để rồi thay vì làm cho Giáo hội Chúa Ki-tô xinh đẹp mỹ miều không vết nhăn, thì lại làm cho Giáo hội nên trần trụi và đáng xấu hổ với nhân loại này.
Lạy Chúa Giê-su, giới luật yêu thương của Chúa muốn chúng con phải vượt lên cả những quy tắc công bằng vay trả của nhân loại, bởi vì nếu chúng con theo Chúa mà cũng xử sự “mạng đền mạng” thì chúng con cũng chẳng hơn gì người đời. Xin cho chúng con biết noi gương Chúa mà tha thứ cho những người đã hại đến chúng con, như Chúa đã cầu xin Chúa Cha tha cho những kẻ đã đóng đinh Chúa. Amen
